انواع دستگاه روغن گیری پرس سرد: راهنمای کامل انتخاب و خرید

امروزه با افزایش آگاهی عمومی نسبت به اهمیت تغذیه سالم و نقش آن در حفظ سلامتی، بسیاری از افراد به دنبال منابع غذایی طبیعی و فرآوری‌نشده هستند. در این میان، روغن‌های گیاهی جایگاه ویژه‌ای دارند؛ اما کیفیت و شیوه تولید آن‌ها از اهمیت حیاتی برخوردار است. دستگاه روغن گیری پرس سرد به عنوان یک راهکار نوین و موثر، امکان تهیه روغن‌های خالص و سرشار از مواد مغذی را فراهم کرده است. این روش، برخلاف شیوه‌های سنتی و صنعتی که با حرارت بالا همراه هستند، تضمین می‌کند که تمامی خواص ارزشمند دانه‌های روغنی حفظ شود.

در این مقاله جامع، قصد داریم شما را با انواع دستگاه روغن گیری پرس سرد آشنا کنیم تا بتوانید با درک عمیق از ویژگی‌ها و کاربردهای هر یک، بهترین انتخاب را متناسب با نیاز خود داشته باشید. از دستگاه‌های کوچک و کارآمد روغن گیری خانگی گرفته تا مدل‌های حرفه‌ای روغن گیری فروشگاهی و روغن گیری کارگاهی که برای کسب‌وکارهای بزرگ‌تر طراحی شده‌اند، تمامی جنبه‌ها را بررسی خواهیم کرد. همچنین، به بررسی تفاوت‌های اساسی پرس سرد و پرس گرم و اهمیت انتخاب دستگاه مناسب خواهیم پرداخت.

درک روغن گیری پرس سرد

روغن گیری پرس سرد چیست؟

روش روغن گیری پرس سرد یک فرآیند مکانیکی برای استخراج روغن از دانه‌های روغنی است که در آن، دانه بدون اعمال حرارت بالا و تنها با استفاده از فشار فیزیکی، روغن خود را پس می‌دهد. دمای فرآیند روغن گیری در این روش به طور معمول زیر ۴۰ درجه سانتی‌گراد حفظ می‌شود تا اطمینان حاصل شود که خواص طبیعی، ویتامین‌ها، آنزیم‌ها و اسیدهای چرب ضروری دانه به طور کامل حفظ شوند. این ویژگی، نحوه عملکرد دستگاه روغن گیری پرس سرد را از سایر روش‌ها متمایز می‌کند و به آن برتری می‌بخشد.

تفاوت‌های کلیدی با روش پرس گرم در این است که در پرس گرم، دانه‌ها قبل از روغن گیری تحت حرارت بالا قرار می‌گیرند که این امر می‌تواند منجر به از دست رفتن بخشی از مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان‌ها شود و حتی در برخی موارد، ترکیبات مضری را ایجاد کند. اما در پرس سرد، عدم وجود حرارت بالا، کیفیت و خلوص بی‌نظیر روغن را تضمین می‌کند و محصول نهایی، عطری طبیعی و طعمی دلنشین‌تر خواهد داشت.

چرا روغن‌های پرس سرد برتر هستند؟

• حفظ حداکثری ارزش غذایی و خواص درمانی: به دلیل عدم استفاده از حرارت بالا، ویتامین‌ها (به ویژه ویتامین E)، مواد معدنی، آنزیم‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها دست‌نخورده باقی می‌مانند. این موضوع مزایای روغن گیری به روش پرس سرد را به وضوح نشان می‌دهد.
• طعم و بوی طبیعی‌تر: روغن‌های پرس سرد دارای طعم و بوی اصیل دانه اولیه هستند که تجربه حسی بهتری را برای مصرف‌کننده فراهم می‌کند.
• عمر مفید بیشتر: در صورت نگهداری صحیح در محیط خنک و تاریک، روغن‌های پرس سرد به دلیل حفظ آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی، پایداری بیشتری دارند.
• کاربردهای متنوع: این روغن‌ها علاوه بر مصارف آشپزی و سالاد، در صنایع آرایشی و بهداشتی نیز به دلیل خواص بی‌نظیر خود کاربرد فراوانی دارند.

انواع دستگاه روغن گیری پرس سرد بر اساس کاربرد

دستگاه روغن گیری پرس سرد خانگی

این دسته از دستگاه‌ها برای افرادی طراحی شده‌اند که به دنبال تهیه روغن‌های تازه و سالم برای مصرف شخصی خانواده خود هستند. دستگاه روغن کشی خانگی انتخابی عالی برای کسانی است که می‌خواهند از کیفیت و خلوص روغن مصرفی خود اطمینان کامل داشته باشند.

• ویژگی‌ها: ظرفیت پایین (معمولاً ۲ تا ۶ کیلوگرم دانه در ساعت)، ابعاد کوچک و رومیزی، طراحی زیبا و متناسب با فضای آشپزخانه، سهولت در کاربری و نظافت. بسیاری از مدل‌های خانگی با حداقل سر و صدا کار می‌کنند تا آرامش محیط خانه را برهم نزنند.
• کاربردها: تهیه انواع روغن برای مصرف روزانه، تولید روغن‌های خاص برای ماساژ یا مصارف آرایشی, و حتی شروع یک کسب‌وکار کوچک خانگی با سرمایه اولیه کم.
• مزایا: اطمینان از کیفیت و خلوص بی‌نظیر روغن، امکان تهیه روغن‌های متنوع، کاهش هزینه‌ها در بلندمدت، و پتانسیل کسب درآمد از منزل.
• نکات مهم هنگام خرید: به قدرت موتور، جنس ماردون و بدنه (که حتماً باید تمام استیل باشد تا از واکنش با روغن جلوگیری شود)، میزان صدای دستگاه و سهولت مونتاژ و دمونتاژ برای شستشو توجه کنید.

دستگاه روغن گیری پرس سرد فروشگاهی (عطاری)

این دستگاه‌ها برای مشاغلی مانند عطاری‌ها، فروشگاه‌های محصولات ارگانیک و سلامت، و هایپرمارکت‌ها ایده‌آل هستند که نیاز به تولید روغن تازه در حضور مشتری یا برای فروش در مقیاس متوسط دارند. دستگاه روغن گیری فروشگاهی یا دستگاه روغن گیری عطاری با قابلیت‌های بیشتر، به کسب‌وکار شما ارزش افزوده می‌بخشد.

• ویژگی‌ها: ظرفیت متوسط (۶ تا ۱۵ کیلوگرم دانه در ساعت)، مناسب برای فضاهای فروشگاهی با ظاهری حرفه‌ای، صدای کم برای عدم آزار مشتریان، قابلیت روغن گیری انواع دانه‌ها (از جمله روغن گیری کنجد پرس سرد و روغن گیری سیاه دانه پرس سرد).
• کاربردها: تولید و عرضه روغن تازه در لحظه برای مشتری، افزایش اعتبار و جذب مشتری با نشان دادن فرآیند تولید، و سودآوری بالا از طریق فروش محصولات باکیفیت.
• مزایا: جذب مشتری با ارائه محصول تازه و باکیفیت، امکان توسعه کسب‌وکار، و ارتقاء برند فروشگاه به عنوان ارائه‌دهنده محصولات ارگانیک.
• نکات مهم هنگام خرید: به راندمان روغن‌دهی، مقاومت قطعات در برابر کار مداوم، و دسترسی به گارانتی و خدمات پس از فروش مطمئن توجه کنید.

دستگاه روغن گیری پرس سرد کارگاهی

این دسته از دستگاه‌ها برای تولیدکنندگان در مقیاس صنعتی و کارگاه‌های تخصصی روغن گیری طراحی شده‌اند که نیاز به ظرفیت بالا و عملکرد مداوم دارند. دستگاه روغن گیری کارگاهی ستون فقرات یک کسب‌وکار تولید روغن در حجم انبوه است.

• ویژگی‌ها: ظرفیت بالا (۱۵ کیلوگرم به بالا در ساعت)، قدرت و استحکام فوق‌العاده برای کار مداوم و صنعتی، قابلیت روغن گیری از دانه‌های سخت‌تر، و راندمان حداکثری در استخراج روغن. برخی مدل‌ها امکان کارکرد ۲۴ ساعته را نیز فراهم می‌کنند.
• کاربردها: تولید انبوه روغن برای بسته‌بندی، پخش و عرضه به بازار عمده، راه‌اندازی خط تولید روغن‌های گیاهی با برند اختصاصی، و پاسخگویی به تقاضای بالای بازار.
• مزایا: تولید حجم بالای روغن، امکان توسعه و گسترش چشمگیر کسب‌وکار، و بازگشت سریع سرمایه در صورت مدیریت صحیح فرآیند تولید و بازاریابی.
• نکات مهم هنگام خرید: توان موتور و گیربکس، نوع سیستم خنک‌کننده (برای جلوگیری از افزایش دما در کار مداوم)، امکان کارکرد طولانی مدت، و پشتیبانی فنی قوی و دسترسی به قطعات یدکی ضروری است.

راهنمای انتخاب و خرید دستگاه مناسب

نکات کلیدی قبل از خرید

انتخاب بهترین دستگاه روغن گیری نیازمند بررسی دقیق فاکتورهای مختلف است. این نکات به شما کمک می‌کنند تا هوشمندانه‌ترین تصمیم را بگیرید:

• تعیین نیاز و هدف: آیا دستگاه را برای مصرف خانگی می‌خواهید، برای فروشگاهی کوچک یا یک کارگاه تولیدی بزرگ؟ این اولین و مهم‌ترین سوال است.
• بودجه: قیمت دستگاه روغن گیری پرس سرد بسته به ظرفیت و کیفیت ساخت، متغیر است. سقف بودجه خود را مشخص کنید و به دنبال بهترین گزینه در آن محدوده باشید.
• جنس و کیفیت ساخت: اطمینان حاصل کنید که تمامی قطعات در تماس با دانه و روغن، از استیل ضدزنگ (Food Grade Stainless Steel) ساخته شده باشند تا از زنگ‌زدگی و آلودگی روغن جلوگیری شود.
• راندمان روغن‌دهی: این فاکتور نشان می‌دهد که از هر کیلوگرم دانه، چه مقدار روغن می‌توانید استخراج کنید. راندمان بالا به معنای سودآوری بیشتر است.
• میزان صدای دستگاه: به خصوص برای مدل‌های خانگی و فروشگاهی، صدای کم یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود.
• سهولت نظافت و نگهداری: دستگاه‌هایی که به راحتی مونتاژ و دمونتاژ می‌شوند و قطعات قابل شستشو دارند، بهداشتی‌تر هستند و عمر مفید طولانی‌تری خواهند خواهند داشت.
• گارانتی و خدمات پس از فروش: اطمینان از وجود گارانتی معتبر و دسترسی آسان به خدمات پس از فروش و قطعات یدکی، خیال شما را راحت می‌کند.

دانه های روغنی قابل استخراج

دستگاه‌های روغن گیری پرس سرد قادر به استخراج روغن از طیف وسیعی از دانه‌های روغنی هستند. برخی از پرکاربردترین آن‌ها عبارتند از:

• کنجد (برای روغن گیری کنجد پرس سرد)
• سیاه دانه (برای روغن گیری سیاه دانه پرس سرد)
• آفتابگردان
• کلزا
• بادام شیرین و تلخ
• گردو و فندق
• نارگیل (خشک‌شده)
• تخم کتان
• هسته انگور
• خردل و…

توجه داشته باشید که برخی دانه‌ها ممکن است نیاز به آماده‌سازی اولیه داشته باشند، مثلاً پوست کندن بادام یا آسیاب کردن نارگیل خشک به قطعات کوچک‌تر برای روغن گیری بهینه.

راه‌اندازی و نگهداری دستگاه

آماده‌سازی اولیه دانه ها

پیش از روغن گیری، اطمینان از کیفیت و تمیزی دانه‌ها بسیار مهم است. دانه‌ها باید کاملاً شسته و خشک شده باشند تا هیچ رطوبت یا آلودگی به دستگاه آسیب نرساند و کیفیت روغن را پایین نیاورد. فرآیند بوجاری (جدا کردن ناخالصی‌ها) نیز توصیه می‌شود.

مراحل کار با دستگاه (عمومی)

1. دانه‌های آماده‌شده را در قیف ورودی دستگاه بریزید.
2. دستگاه را روشن کنید.
3. ماردون داخلی شروع به چرخش و اعمال فشار بر دانه‌ها می‌کند.
4. روغن تازه از خروجی مخصوص روغن و کنجاله (تفاله دانه) از خروجی دیگر خارج می‌شود.
5. روغن را در ظرف مناسب و تمیز جمع‌آوری کنید.

نکات مهم در نگهداری

• نظافت منظم: پس از هر بار استفاده، قطعات در تماس با روغن (مانند ماردون و محفظه پرس) را تمیز کنید تا از خشک شدن روغن و گرفتگی دستگاه جلوگیری شود.
• روغن‌کاری قطعات متحرک: طبق دستورالعمل سازنده، قطعات متحرک را به طور منظم روغن‌کاری کنید.
• بررسی دوره‌ای ماردون: ماردون را از نظر فرسودگی یا آسیب‌دیدگی بررسی کنید و در صورت نیاز تعویض نمایید.

عیب یابی مشکلات رایج

• کاهش راندمان روغن‌دهی: ممکن است به دلیل کثیف بودن ماردون، رطوبت دانه‌ها، یا فرسودگی قطعات باشد.
• صدای غیرعادی: معمولاً نشانه‌ای از نیاز به روغن‌کاری یا وجود جسم خارجی در دستگاه است.
• گرم شدن بیش از حد: بررسی کنید که آیا سیستم خنک‌کننده به درستی کار می‌کند یا خیر و آیا دستگاه برای مدت طولانی بدون وقفه کار کرده است.

سوالات متداول (FAQ)

آیا دستگاه‌های روغن گیری پرس سرد، قابلیت روغن گیری از انواع میوه‌های روغنی مانند زیتون را نیز دارند؟

خیر، دستگاه‌های روغن گیری پرس سرد که برای دانه‌های روغنی طراحی شده‌اند، معمولاً برای روغن گیری از میوه‌هایی مانند زیتون مناسب نیستند. فرآیند استخراج روغن از میوه‌ها ساختار متفاوتی دارد و به دستگاه‌های مخصوص خود نیاز دارد. اگرچه برخی دستگاه‌ها ممکن است قابلیت محدودی در این زمینه داشته باشند، اما برای روغن زیتون باکیفیت باید از دستگاه‌های اختصاصی آن استفاده کرد.

برای شروع یک کسب‌وکار روغن گیری با سرمایه کم، کدام نوع دستگاه پرس سرد مناسب‌تر است؟

برای شروع یک کسب‌وکار روغن گیری با سرمایه اولیه کم، دستگاه روغن گیری پرس سرد خانگی یا مدل‌های کوچک فروشگاهی بهترین گزینه هستند. این دستگاه‌ها قیمت مناسب‌تری دارند و می‌توانید با تولید در مقیاس کوچک، بازار خود را بسنجید و به تدریج کسب‌وکارتان را توسعه دهید.

چه اقداماتی برای افزایش عمر مفید و حفظ کارایی دستگاه روغن گیری پرس سرد باید انجام داد؟

برای افزایش عمر مفید و حفظ کارایی دستگاه، نظافت منظم پس از هر بار استفاده، روغن‌کاری قطعات متحرک طبق دستورالعمل، استفاده از دانه‌های باکیفیت و خشک، و جلوگیری از کارکرد طولانی‌مدت و بدون وقفه (به خصوص در مدل‌های خانگی) ضروری است.

آیا استفاده از دانه‌های روغنی شسته نشده و ناخالص می‌تواند به دستگاه آسیب برساند؟

بله، استفاده از دانه‌های روغنی شسته نشده و حاوی ناخالصی (مانند سنگریزه، خاک و برگ) می‌تواند به شدت به ماردون و سایر قطعات داخلی دستگاه آسیب برساند، باعث کاهش راندمان شود و حتی منجر به خرابی دستگاه گردد. بنابراین، آماده‌سازی صحیح و تمیز کردن دانه‌ها قبل از روغن گیری حیاتی است.

پس از روغن گیری، کنجاله‌های باقی‌مانده چه کاربردهایی می‌توانند داشته باشند؟

کنجاله‌های باقی‌مانده پس از روغن گیری پرس سرد همچنان دارای فیبر، پروتئین و مقداری مواد مغذی هستند. این کنجاله‌ها می‌توانند در تهیه خوراک دام و طیور، به عنوان کود آلی برای تقویت خاک، و حتی در برخی موارد (مانند کنجاله کنجد) به عنوان افزودنی در تهیه نان و شیرینی استفاده شوند.

نتیجه گیری

انتخاب آگاهانه دستگاه روغن گیری پرس سرد، نه تنها یک سرمایه‌گذاری برای سلامتی شما و خانواده‌تان است، بلکه می‌تواند دروازه‌ای به سوی یک کسب‌وکار پربار و سودآور نیز باشد. با درک دقیق انواع دستگاه روغن گیری پرس سرد – از مدل‌های جمع‌وجور خانگی گرفته تا دستگاه‌های قدرتمند کارگاهی – و توجه به نکات کلیدی هنگام خرید دستگاه روغن گیری، می‌توانید بهترین تصمیم را متناسب با اهداف و نیازهای خود بگیرید.

به یاد داشته باشید که روغن‌های تازه و طبیعی، سرشار از زندگی و سلامتی هستند. با تهیه روغن کشی خانگی یا راه‌اندازی یک کسب‌وکار روغن گیری، شما نه تنها به بهبود کیفیت زندگی خود کمک می‌کنید، بلکه گامی مؤثر در جهت ترویج تغذیه سالم در جامعه برمی‌دارید. پس با اطمینان خاطر، گام در این مسیر سودمند بگذارید و از فواید بی‌نظیر روغن‌های پرس سرد بهره‌مند شوید.